Bệnh suy giãn tĩnh mạch chân đang trở thành mối lo ngại sức khỏe ngày càng phổ biến, đặc biệt đối với người có tiền sử gia đình mắc bệnh. Một trong những câu hỏi quan trọng là liệu bệnh suy giãn tĩnh mạch có di truyền không? Di truyền có phải là yếu tố chủ chốt dẫn đến bệnh lý này hay không? Cùng theo dõi bài viết để tìm hiểu chi tiết về mối liên hệ giữa di truyền và suy giãn tĩnh mạch.
Mục lục
1. Tìm hiểu nhanh về bệnh suy giãn tĩnh mạch chân
Suy giãn tĩnh mạch chân là tình trạng tĩnh mạch bị suy yếu, khiến máu khó lưu thông ngược về tim, dẫn đến hiện tượng ứ trệ trong lòng mạch. Nguyên nhân chính là do van tĩnh mạch bị tổn thương hoặc mất chức năng, khiến máu chảy ngược và gây áp lực lên thành tĩnh mạch. Theo thời gian, tĩnh mạch giãn rộng, mất độ đàn hồi và nổi gân xanh trên bề mặt da.
Bệnh lý này không chỉ ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn mà còn gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, tác động đến sinh hoạt hàng ngày. Ở giai đoạn nhẹ, bệnh có thể chỉ gây mỏi chân thoáng qua nhưng khi tiến triển nặng hơn, nó có thể làm suy giảm đáng kể chất lượng sống, thậm chí dẫn đến biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát kịp thời.
Một số triệu chứng nhận biết suy giãn tĩnh mạch chân như:
- Giai đoạn đầu: Cảm giác nặng chân, tê mỏi, đau nhức nhẹ, chuột rút về đêm.
- Giai đoạn tiến triển: Xuất hiện tĩnh mạch xanh tím nổi rõ trên da, chân sưng phù, cảm giác đau tăng lên sau khi đứng lâu hoặc ngồi lâu.
- Giai đoạn nặng: Biến đổi da với các dấu hiệu sạm, khô hoặc viêm da, xuất hiện vết loét khó lành ở vùng mắt cá chân.
Nếu không có biện pháp can thiệp sớm, bệnh có thể dẫn đến viêm tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc loét chân mãn tính, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
2. Suy giãn tĩnh mạch chân có di truyền không?
Nhiều nghiên cứu y khoa đã chỉ ra rằng suy giãn tĩnh mạch có liên quan đến yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người thân (đặc biệt là cha mẹ) mắc bệnh, nguy cơ con cái bị suy giãn tĩnh mạch sẽ cao hơn so với những người không có tiền sử gia đình.
Một trong những cơ chế di truyền chính là sự thay đổi trong ma trận ngoại bào (extracellular matrix). Ma trận ngoại bào có chức năng hỗ trợ cấu trúc các mạch máu, và khi các biến thể di truyền làm suy yếu tính toàn vẹn của nó, thành tĩnh mạch trở nên yếu hơn và dễ bị giãn nở. Điều này tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của bệnh giãn tĩnh mạch, đặc biệt là khi các van tĩnh mạch bị suy yếu và không thể thực hiện chức năng của mình.
Bên cạnh đó, tế bào cơ trơn – một thành phần quan trọng trong việc điều chỉnh sự co giãn của mạch máu – cũng bị ảnh hưởng bởi các đột biến di truyền. Tế bào cơ trơn có vai trò điều khiển sự co bóp và thư giãn của tĩnh mạch, giúp lưu thông máu hiệu quả. Khi các đột biến di truyền làm rối loạn chức năng của tế bào cơ trơn, sự lưu thông máu trong tĩnh mạch bị gián đoạn, tạo điều kiện cho máu bị ứ đọng và góp phần vào sự hình thành giãn tĩnh mạch.
Cuối cùng, các gen có liên quan đến tính toàn vẹn của thành tĩnh mạch cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành bệnh. Những gen này kiểm soát sự ổn định của thành tĩnh mạch và điều chỉnh trương lực mạch máu. Khi các biến đổi di truyền xảy ra ở những gen này, chúng có thể làm thay đổi chức năng hoặc sự biểu hiện của các protein quan trọng trong cấu trúc thành tĩnh mạch. Từ đó dẫn đến sự yếu đi của thành mạch, khiến tĩnh mạch dễ dàng giãn nở và gây ra suy van tĩnh mạch, một trong những đặc điểm đặc trưng của bệnh giãn tĩnh mạch.
3. Các yếu tố nguy cơ khác gây suy giãn tĩnh mạch
Lối sống không lành mạnh và thói quen hàng ngày lại đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của suy giãn tĩnh mạch chân. Dưới đây là những yếu tố có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh giãn tĩnh mạch:
3.1. Tình trạng thừa cân
Thừa cân, béo phì gây ra áp lực lớn lên các tĩnh mạch, đặc biệt là ở vùng chân, do phải chịu trách nhiệm vận chuyển máu trong một cơ thể có trọng lượng lớn. Điều này khiến các tĩnh mạch làm việc vất vả hơn để đưa máu trở lại tim, làm suy yếu các van tĩnh mạch và gây ra tình trạng giãn nở. Bên cạnh đó, béo phì còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác như huyết áp cao, tiểu đường, làm tình trạng bệnh giãn tĩnh mạch càng trở nên nghiêm trọng hơn.
3.2. Tuổi tác
Khi lớn tuổi, các van trong tĩnh mạch có thể yếu đi và không hoạt động hiệu quả trong việc ngăn ngừa máu tụ lại. Điều này gây tăng áp lực trong tĩnh mạch, làm tăng nguy cơ giãn tĩnh mạch.
3.3. Lối sống ít vận động
Việc ít vận động khiến các cơ bắp ở chân không có cơ hội co bóp để hỗ trợ việc đẩy máu trở lại tim, từ đó làm tăng nguy cơ giãn tĩnh mạch. Những người làm việc văn phòng, ít đi lại hoặc những người không tham gia các hoạt động thể dục thường xuyên sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh này.
3.4. Thay đổi nội tiết tố
Thay đổi nội tiết tố là yếu tố ảnh hưởng lớn đến phụ nữ, khiến họ có nguy cơ mắc giãn tĩnh mạch cao hơn so với nam giới. Các thay đổi nội tiết tố xảy ra trong các giai đoạn như mang thai, sử dụng thuốc tránh thai, hoặc trong giai đoạn mãn kinh có thể làm suy yếu thành tĩnh mạch và làm giảm hiệu quả của các van tĩnh mạch.
Trong thai kỳ, sự gia tăng trọng lượng cơ thể và thay đổi hormon có thể gây áp lực lớn lên các tĩnh mạch ở chân, dẫn đến sự giãn nở. Việc sử dụng thuốc tránh thai cũng có thể làm thay đổi lượng estrogen trong cơ thể, làm yếu các tĩnh mạch và tăng nguy cơ giãn tĩnh mạch. Tương tự, trong giai đoạn mãn kinh, sự suy giảm estrogen có thể khiến tĩnh mạch trở nên kém đàn hồi và dễ bị giãn nở hơn.
3.5. Hút thuốc lá
Hút thuốc không chỉ gây hại cho sức khỏe phổi mà còn tác động tiêu cực đến hệ thống tuần hoàn. Nicotine trong thuốc lá làm co thắt mạch máu, làm giảm lưu thông máu và gây tổn hại cho thành tĩnh mạch. Sự suy giảm hiệu quả của quá trình tuần hoàn máu có thể làm tăng nguy cơ giãn tĩnh mạch. Hút thuốc cũng làm giảm độ đàn hồi của các mạch máu và tăng nguy cơ hình thành các cục máu đông, gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn cho tĩnh mạch.
3.6. Căng thẳng và stress
Khi cơ thể chịu stress, nó sẽ giải phóng các hormone như cortisol và adrenaline. Những hormone này khiến mạch máu co lại, dẫn đến tăng huyết áp. Áp lực cao này có thể làm căng các thành tĩnh mạch, đặc biệt là ở chân và làm nặng thêm tình trạng giãn tĩnh mạch.
Các yếu tố nguy cơ kể trên đều có thể góp phần làm tăng khả năng mắc bệnh giãn tĩnh mạch. Dù một số yếu tố như di truyền hay thay đổi nội tiết tố không thể kiểm soát, nhưng việc duy trì lối sống lành mạnh, hoạt động thể chất thường xuyên, chế độ ăn uống hợp lý và hạn chế các thói quen xấu như hút thuốc hay căng thẳng sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ phát triển bệnh giãn tĩnh mạch.
Nếu bạn cần giải đáp thêm thông tin về bệnh suy giãn tĩnh mạch, hãy gọi ngay đến hotline miễn phí 1800.1206 để được các chuyên gia hỗ trợ.
