Vớ giãn tĩnh mạch là một giải pháp an toàn, đơn giản nhưng mang lại nhiều lợi ích thực tế cho người có vấn đề về tuần hoàn tĩnh mạch. Khi sử dụng đúng cách, loại vớ này có thể giúp giảm đáng kể triệu chứng khó chịu ở chân, đồng thời phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Mục lục
Vớ giãn tĩnh mạch là gì?
Vớ giãn tĩnh mạch là loại vớ chuyên dụng được thiết kế khác biệt hoàn toàn so với vớ thông thường. Thay vì chỉ mang tính chất thời trang hoặc giữ ấm, loại vớ này có tác dụng hỗ trợ y khoa, đặc biệt dành cho người có vấn đề về tuần hoàn tĩnh mạch ở chi dưới.
Tại vùng cổ chân, vớ tạo áp lực lớn nhất, sau đó giảm dần khi đi lên bắp chân, đầu gối và đùi. Sự phân bố áp lực này giúp máu trong tĩnh mạch được đẩy ngược về tim dễ dàng hơn, giảm tình trạng ứ trệ và hạn chế máu chảy ngược xuống chân.
Công dụng và hiệu quả thực tế của vớ giãn tĩnh mạch
Lợi ích chính
- Cải thiện lưu thông máu: Khi máu trong tĩnh mạch được hỗ trợ đẩy về tim, cảm giác nặng chân, mỏi chân giảm rõ rệt.
- Giảm sưng phù chân: Ở những người thường xuyên đứng lâu hoặc sau một ngày làm việc, vớ giúp hạn chế tình trạng phù nề mắt cá, cổ chân.
- Ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị giãn tĩnh mạch: Vớ không chỉ phù hợp với người đã có dấu hiệu giãn tĩnh mạch, mà còn giúp người có nguy cơ phòng ngừa sớm bệnh tiến triển.
- Phòng ngừa huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT): Đây là tình trạng nguy hiểm có thể xảy ra khi máu ứ trệ, hình thành cục máu đông ở tĩnh mạch sâu. Vớ giãn tĩnh mạch được sử dụng nhiều trong bệnh viện, đặc biệt cho bệnh nhân sau phẫu thuật hoặc phải nằm lâu, nhằm giảm nguy cơ biến chứng này.
Ai nên dùng vớ giãn tĩnh mạch?
Không phải ai cũng cần đến vớ giãn tĩnh mạch, nhưng có những nhóm đối tượng được khuyến khích sử dụng để bảo vệ sức khỏe tĩnh mạch:
- Người bị giãn tĩnh mạch ở mức độ nhẹ đến trung bình, có biểu hiện tĩnh mạch nổi, đau nhức, nặng chân.
- Người thường xuyên đứng hoặc ngồi một chỗ trong nhiều giờ liền, chẳng hạn giáo viên, nhân viên bán hàng, nhân viên văn phòng.
- Phụ nữ mang thai và sau sinh, khi áp lực trong ổ bụng tăng cao khiến tĩnh mạch chi dưới dễ bị chèn ép.
- Người vừa trải qua phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật ổ bụng, khớp háng, khớp gối hoặc phẫu thuật mạch máu, nhằm hạn chế hình thành huyết khối.
Hiệu quả có thực sự lâu dài?
Nhiều người đặt câu hỏi: “Mang vớ giãn tĩnh mạch có chữa khỏi bệnh hay không?” Câu trả lời là không hoàn toàn.
Theo các nghiên cứu y khoa, vớ giãn tĩnh mạch có hiệu quả rõ rệt trong việc giảm triệu chứng: giảm sưng, đau, cảm giác nặng chân, đồng thời làm chậm quá trình tiến triển của giãn tĩnh mạch. Tuy nhiên, vớ không loại bỏ được tĩnh mạch đã giãn, cũng không thay thế được các phương pháp điều trị khác như phẫu thuật hay can thiệp nội mạch.
Có thể hiểu rằng vớ giãn tĩnh mạch là một công cụ hỗ trợ cần thiết, tương tự như việc đeo kính cho người bị cận. Nó giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, nhưng muốn điều trị triệt để bệnh, vẫn cần có hướng điều trị y khoa phù hợp.
Các loại vớ giãn tĩnh mạch trên thị trường
Khi tìm mua vớ giãn tĩnh mạch, người bệnh thường băn khoăn giữa nhiều lựa chọn khác nhau. Thực tế, việc phân loại vớ dựa trên ba yếu tố chính: độ dài, mức áp lực và mục đích sử dụng. Hiểu rõ các nhóm này giúp người dùng chọn sản phẩm phù hợp, tránh tình trạng mua sai gây khó chịu hoặc giảm hiệu quả điều trị.
Phân loại theo độ dài
- Vớ ngắn (qua mắt cá hoặc dưới gối): Phù hợp cho người có triệu chứng tập trung ở cẳng chân và cổ chân, dễ mang, tiện dụng trong sinh hoạt hằng ngày.
- Vớ dài (qua gối đến đùi): Thường được dùng khi tình trạng giãn tĩnh mạch lan rộng hơn, đặc biệt khi tĩnh mạch bị ảnh hưởng ở cả bắp chân và đùi.
- Vớ toàn bộ (dạng quần nén y khoa): Áp dụng cho trường hợp cần hỗ trợ toàn bộ chi dưới và vùng chậu, thường chỉ định trong giai đoạn bệnh nặng hoặc phụ nữ mang thai.
Phân loại theo mức áp lực (mmHg)
- Nhẹ (8-15 mmHg): Dành cho người chưa bị giãn tĩnh mạch nhưng muốn phòng ngừa, ví dụ người phải đứng lâu, đi lại nhiều.
- Trung bình (15-20 mmHg): Hỗ trợ người có giãn tĩnh mạch mức độ nhẹ, giảm mỏi và sưng chân.
- Điều trị (20-30 mmHg trở lên): Chỉ dùng theo hướng dẫn của bác sĩ, phù hợp cho bệnh nhân có giãn tĩnh mạch rõ rệt, sau phẫu thuật, hoặc nguy cơ huyết khối.
Vớ giãn tĩnh mạch y tế và vớ thời trang nén nhẹ
Nhiều người nhầm lẫn giữa hai loại này. Vớ y tế được thiết kế theo chuẩn y khoa, với áp lực chính xác và được kiểm nghiệm về hiệu quả lâm sàng. Trong khi đó, vớ thời trang nén nhẹ chỉ tạo cảm giác thoải mái và giảm mỏi chân, nhưng không đủ áp lực để điều trị bệnh lý tĩnh mạch.
Do đó, khi có dấu hiệu giãn tĩnh mạch, người bệnh nên ưu tiên lựa chọn vớ giãn tĩnh mạch y tế, được tư vấn bởi bác sĩ hoặc nhà cung cấp chuyên dụng, thay vì chỉ sử dụng sản phẩm thời trang.
Cách lựa chọn vớ giãn tĩnh mạch phù hợp
Một trong những băn khoăn lớn nhất của người bệnh là: nên chọn loại vớ nào thì phù hợp với tình trạng của mình. Vớ giãn tĩnh mạch có nhiều loại, nhiều mức áp lực và kích cỡ khác nhau. Nếu chọn đúng, hiệu quả sẽ rõ rệt. Nếu chọn sai, người dùng vừa thấy khó chịu, vừa có thể làm giảm tác dụng của vớ.
Lựa chọn theo tình trạng bệnh
- Người chưa bị giãn tĩnh mạch nhưng có nguy cơ cao, chẳng hạn đứng hoặc ngồi lâu trong công việc, thường xuyên đi giày cao gót hoặc có tiền sử gia đình bị bệnh, nên chọn vớ áp lực nhẹ (8-15 mmHg). Mức áp lực này đủ để phòng ngừa ứ máu tĩnh mạch, tạo cảm giác dễ chịu mà không gây gò bó.
- Người đã có triệu chứng nhẹ đến trung bình như chân sưng nhẹ, nặng chân vào cuối ngày, tĩnh mạch nổi lằn nhẹ dưới da, có thể chọn vớ áp lực trung bình (15-20 mmHg hoặc 20-30 mmHg). Đây là mức được sử dụng phổ biến để hỗ trợ giảm triệu chứng.
- Người được bác sĩ chẩn đoán giãn tĩnh mạch nặng, hoặc sau phẫu thuật thì cần dùng vớ áp lực điều trị (20-30 mmHg hoặc cao hơn) theo đúng chỉ định y khoa. Trường hợp này, người bệnh không nên tự ý mua, bởi áp lực quá mạnh có thể gây khó chịu hoặc không phù hợp với tình trạng mạch máu của từng người.
Tóm lại, lựa chọn đúng mức áp lực là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đảm bảo vớ giãn tĩnh mạch phát huy tác dụng.
Lựa chọn theo kích cỡ và hình dáng chân
Không giống vớ thời trang có thể chọn theo size quần áo, vớ giãn tĩnh mạch đòi hỏi đo đạc chính xác. Người dùng cần đo:
- Chu vi cổ chân (vị trí nhỏ nhất ngay trên mắt cá).
- Chu vi bắp chân (vị trí lớn nhất).
- Trong một số loại vớ dài hoặc quần nén, cần đo thêm chu vi đùi và chiều dài chân.
Nếu chọn sai kích cỡ, vớ có thể bị tuột xuống, xoắn lại, gây đau hoặc ngược lại, siết quá chặt, làm ảnh hưởng đến lưu thông máu. Do đó, tốt nhất người bệnh nên nhờ nhân viên y tế hoặc nhà cung cấp chuyên dụng đo và tư vấn.
Về độ dài, có thể chọn vớ ngắn (dưới gối), vớ dài (qua gối, đến đùi) hoặc dạng quần nén toàn bộ, tùy vào vị trí tổn thương tĩnh mạch.
Chất liệu và thương hiệu
Một chiếc vớ giãn tĩnh mạch tốt cần có:
- Chất liệu thoáng khí: giúp mang cả ngày mà không bí bách.
- Độ đàn hồi cao và bền: đảm bảo lực nén ổn định, không nhanh giãn sau vài lần sử dụng.
- Đường may mềm mại: tránh gây hằn da, kích ứng.
Hiện nay, một số thương hiệu được nhiều bác sĩ mạch máu khuyên dùng bao gồm Sigvaris (Thụy Sĩ), Medi (Đức), Jobst (Mỹ), Venosan (Thụy Sĩ). Các thương hiệu này đều có chứng nhận y khoa, được nghiên cứu lâm sàng và sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế.
Người dùng nên thận trọng với các loại vớ giá rẻ, không rõ nguồn gốc. Chúng thường không đạt lực nén chuẩn, dễ gây sai lệch trong quá trình sử dụng.
Cách sử dụng vớ giãn tĩnh mạch đúng cách
Ngay cả khi chọn được vớ phù hợp, nhiều người vẫn gặp khó khăn khi sử dụng. Điều này có thể khiến họ bỏ cuộc sau vài ngày. Thực tế, chỉ cần nắm rõ cách mang, thời điểm mang và cách bảo quản, việc dùng vớ sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Hướng dẫn mang vớ
Thời điểm tốt nhất để mang vớ là buổi sáng, ngay sau khi thức dậy và trước khi đứng dậy khỏi giường. Lúc này, tĩnh mạch chân chưa bị dồn máu nhiều, nên việc mang vớ vừa dễ dàng, vừa giúp phòng ngừa sưng phù suốt cả ngày.
Một số mẹo giúp mang vớ dễ hơn:
- Dùng găng tay cao su để kéo vớ, tránh trơn tuột.
- Lộn vớ từ trong ra ngoài đến phần gót, đặt bàn chân vào đúng vị trí rồi kéo dần lên bắp chân.
- Tránh kéo mạnh ở phần miệng vớ vì dễ làm giãn vải và giảm lực nén.
Thời gian và tần suất mang
Thông thường, người bệnh nên mang vớ suốt cả ngày làm việc, từ sáng cho đến khi về nhà. Khi nghỉ ngơi hoặc ngủ đêm, có thể tháo vớ để chân được thoải mái.
Không nên mang vớ khi tắm, bơi lội hoặc trong môi trường ẩm ướt. Nếu có chỉ định đặc biệt (ví dụ sau phẫu thuật), bác sĩ có thể hướng dẫn mang liên tục kể cả khi nằm nghỉ.
Bảo quản và vệ sinh
Để vớ giữ được độ nén ổn định:
- Giặt vớ bằng tay, dùng nước ấm dưới 40°C.
- Tránh dùng máy giặt, máy sấy hoặc phơi trực tiếp dưới nắng gắt.
- Không vắt xoắn mạnh vì dễ làm hỏng sợi đàn hồi.
Tuổi thọ trung bình của vớ giãn tĩnh mạch là 6 tháng đến 1 năm. Sau thời gian này, lực nén giảm dần, người bệnh nên thay vớ mới để duy trì hiệu quả.
Kết luận
Vớ giãn tĩnh mạch là một công cụ đơn giản nhưng mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe tĩnh mạch chi dưới. Để đạt hiệu quả, người bệnh cần:
- Chọn đúng loại vớ dựa trên tình trạng bệnh, kích cỡ và thương hiệu uy tín.
- Sử dụng đúng cách: mang vào buổi sáng, tháo khi ngủ, vệ sinh thường xuyên.
- Lưu ý chống chỉ định và không coi vớ là phương pháp thay thế điều trị đặc hiệu.
Khi được sử dụng đúng, vớ giãn tĩnh mạch sẽ giúp giảm sưng phù, nặng chân, mỏi chân, đồng thời ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như huyết khối tĩnh mạch sâu. Đây là giải pháp hỗ trợ thiết thực, an toàn và nên được duy trì lâu dài theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
