Trĩ nội độ 1 là giai đoạn đầu của bệnh trĩ, thường âm thầm nhưng vẫn có thể gây khó chịu nhẹ như ngứa rát hoặc chảy máu khi đi đại tiện. Nhiều người thường bỏ qua vì nghĩ triệu chứng nhẹ, nhưng nếu không chú ý, bệnh có thể tiến triển nặng hơn. Hiểu rõ về trĩ nội độ 1 giúp bạn phát hiện sớm, điều chỉnh thói quen sinh hoạt và phòng ngừa hiệu quả. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết, dễ áp dụng để bảo vệ sức khỏe hậu môn – trực tràng của bạn.
Mục lục
Trĩ nội độ 1 là gì?
Trĩ nội độ 1 là giai đoạn sớm nhất của bệnh trĩ nội, khi các tĩnh mạch vùng trực tràng – hậu môn bắt đầu giãn nở. Ở giai đoạn này, búi trĩ chỉ mới hơi phồng lên trong lòng ống hậu môn, chưa sa ra ngoài nên rất khó quan sát.
Đặc điểm chính của trĩ nội độ 1:
- Chảy máu khi đi đại tiện, thường rất ít, máu đỏ tươi dính trên giấy vệ sinh hoặc nhỏ giọt.
- Búi trĩ chưa lòi ra ngoài nên hầu như không gây đau, chỉ gây cảm giác khó chịu nhẹ.
Có ba nhóm nguyên nhân thường gặp dẫn đến trĩ nội độ 1:
Thói quen sinh hoạt
- Táo bón kéo dài, rặn nhiều khi đi cầu.
- Ngồi lâu, ít vận động khiến máu lưu thông kém.
- Ăn ít rau xanh, uống ít nước, dùng nhiều đồ cay nóng hoặc rượu bia.
Yếu tố bệnh lý
- Các bệnh đường tiêu hóa mạn tính như hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng.
- Phụ nữ sau sinh do áp lực ổ bụng trong thai kỳ và quá trình sinh nở.
Nghề nghiệp và lối sống
- Nhân viên văn phòng ngồi nhiều giờ liền.
- Tài xế đường dài, ít thay đổi tư thế.
- Người lao động nặng thường xuyên phải nâng, vác quá sức.
Việc hiểu rõ các yếu tố nguy cơ giúp mỗi người chủ động thay đổi để giảm thiểu khả năng mắc bệnh.
Dấu hiệu nhận biết trĩ nội độ 1
Triệu chứng thường gặp nhất là chảy máu hậu môn. Người bệnh thường thấy:
- Máu đỏ tươi, nhỏ giọt sau khi đi cầu.
- Một số ít có cảm giác ngứa, rát nhẹ hoặc cộm trong hậu môn.
Để dễ hình dung, có thể so sánh:
- Độ 1: búi trĩ nằm hoàn toàn trong ống hậu môn.
- Độ 2: búi trĩ thỉnh thoảng sa ra khi đi cầu nhưng tự co lại.
- Độ 3 – 4: búi trĩ sa thường xuyên, phải dùng tay đẩy vào hoặc không thể đẩy vào.
Dấu hiệu của trĩ nội độ 1 cũng có thể nhầm với bệnh khác:
- Nứt kẽ hậu môn: chảy máu kèm đau rát dữ dội.
- Polyp trực tràng: gây chảy máu nhưng do khối u nhỏ, cần nội soi mới phân biệt.
Do đó, khi thấy máu trong phân, dù ít, cũng không nên tự suy đoán mà cần thăm khám để xác định chính xác.
Ở giai đoạn đầu, nhiều người nghĩ trĩ chỉ là bệnh “nhẹ” nhưng thực tế nó ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý và sinh hoạt hàng ngày. Người bệnh thường lo lắng khi thấy máu trong phân, nhưng lại ngại ngần chia sẻ hoặc đi khám do tính chất nhạy cảm. Điều này dẫn đến tâm trạng bất an, ảnh hưởng sự tự tin trong giao tiếp và công việc.
Về sinh hoạt, cảm giác khó chịu trong hậu môn, tình trạng ngứa rát hoặc chảy máu khiến người bệnh bất tiện trong lao động và sinh hoạt cá nhân. Dù triệu chứng không quá nặng nhưng sự lặp đi lặp lại có thể làm giảm chất lượng cuộc sống.
Quan trọng hơn, nếu bỏ qua giai đoạn trĩ nội độ 1, bệnh rất dễ tiến triển sang các mức độ nặng hơn. Khi đó, việc điều trị sẽ phức tạp hơn, có thể phải can thiệp thủ thuật hoặc phẫu thuật, đồng thời nguy cơ biến chứng như thiếu máu do chảy máu mạn tính, viêm nhiễm hậu môn cũng tăng cao.
Phương pháp điều trị trĩ nội độ 1
Ở giai đoạn đầu, trĩ nội có thể kiểm soát hiệu quả mà không cần can thiệp phẫu thuật. Nguyên tắc chung là điều chỉnh lối sống, kết hợp biện pháp hỗ trợ và điều trị y khoa khi cần.
Thay đổi lối sống và chế độ ăn
Đây là nền tảng quan trọng nhất trong điều trị trĩ nội độ 1.
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây và các loại ngũ cốc nguyên hạt để bổ sung chất xơ. Chất xơ giúp làm mềm phân, hạn chế táo bón – nguyên nhân hàng đầu gây trĩ.
- Uống ít nhất 1,5-2 lít nước mỗi ngày, ưu tiên nước lọc và nước canh, hạn chế cà phê hoặc rượu bia vì dễ gây mất nước.
- Tập luyện thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội. Các hoạt động này tăng cường tuần hoàn máu và giảm áp lực vùng hậu môn.
- Tránh thói quen ngồi lâu liên tục. Người làm việc văn phòng nên đứng dậy vận động sau mỗi 45-60 phút.
Biện pháp hỗ trợ tại nhà
Ngoài chế độ ăn và sinh hoạt, một số biện pháp đơn giản tại nhà có thể làm giảm triệu chứng:
- Ngâm hậu môn bằng nước ấm trong 10-15 phút mỗi ngày giúp tăng lưu thông máu và giảm khó chịu.
- Dùng thuốc bôi hoặc thuốc đặt theo đúng chỉ định bác sĩ. Các thuốc này thường có tác dụng giảm viêm, làm co mạch và giảm triệu chứng chảy máu.
- Điều chỉnh thói quen đi cầu: tập thói quen đi vào giờ cố định, không rặn mạnh, không ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh.
Điều trị y khoa
Trong đa số trường hợp, chỉ cần thay đổi lối sống và dùng thuốc hỗ trợ là đủ. Tuy nhiên, bác sĩ có thể chỉ định thêm thuốc đường uống để:
- Làm bền thành mạch, giảm sưng nề búi trĩ.
- Hỗ trợ cầm máu khi tình trạng chảy máu tái diễn.
Can thiệp thủ thuật ở giai đoạn trĩ nội độ 1 thường hiếm. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có chảy máu kéo dài hoặc không đáp ứng với điều trị nội khoa, bác sĩ có thể cân nhắc các phương pháp ít xâm lấn như thắt búi trĩ bằng vòng cao su hoặc tiêm xơ. Việc này cần được thực hiện tại cơ sở chuyên khoa hậu môn – trực tràng với đầy đủ trang thiết bị và kinh nghiệm.
Phòng ngừa tái phát trĩ và kiểm soát lâu dài
Trĩ nội độ 1 có thể cải thiện nhanh nếu điều trị đúng, nhưng nguy cơ tái phát vẫn cao nếu người bệnh không duy trì thói quen tốt. Một số nguyên tắc phòng ngừa bao gồm:
- Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh, duy trì lượng chất xơ và nước hàng ngày.
- Tập luyện đều đặn, tránh ngồi hoặc đứng quá lâu ở một tư thế.
- Chủ động theo dõi triệu chứng. Nếu thấy tái phát chảy máu hoặc cảm giác cộm trong hậu môn, nên đi khám để được xử trí kịp thời.
- Thực hiện tái khám định kỳ, đặc biệt với người có bệnh tiêu hóa mạn tính hoặc phụ nữ sau sinh.
Việc phòng ngừa không chỉ giúp hạn chế tái phát mà còn nâng cao sức khỏe đường tiêu hóa nói chung.
Trĩ nội độ 1 là giai đoạn sớm, dễ điều trị và phục hồi nhất. Nếu được phát hiện kịp thời và điều chỉnh lối sống đúng cách, người bệnh có thể tránh được những biến chứng và thủ thuật không mong muốn về sau.
Lời khuyên dành cho bệnh nhân:
- Đừng chủ quan khi thấy máu sau khi đi cầu, dù chỉ một vài lần.
- Chủ động thay đổi chế độ ăn và sinh hoạt từ hôm nay để giảm áp lực lên tĩnh mạch hậu môn.
- Đi khám chuyên khoa hậu môn – trực tràng nếu triệu chứng tái diễn hoặc không cải thiện sau vài tuần.
